Odszkodowanie za przedwczesne rozwiązanie umowy najmu a podatek VAT
17-10-2014
Nierzadko zdarza się, że umowa najmu lokalu w centrum handlowym, zawarta na czas określony, zostaje rozwiązana przed upływem okresu, na jaki została zawarta.
Dzieje się tak z różnych powodów – najczęściej dlatego, że działalność w wynajętym lokalu nie przynosi zysku i najemca szuka sposobu na przedterminowe rozwiązanie nierentownego kontraktu.
Niezależnie od sposobu, w jaki dojdzie do rozwiązania umowy najmu, inwestorowi należy się wówczas z reguły odszkodowanie za szkodę, jaką poniósł przez to, że umowa najmu nie będzie kontynuowana przez uzgodniony czas. Podatkowe aspekty takiej rekompensaty były ostatnio przedmiotem orzekania Naczelnego Sądu Administracyjnego.
Dotychczas w orzecznictwie podatkowym dominował pogląd, że odszkodowanie za przedwczesne rozwiązanie umowy najmu nie jest opodatkowane podatkiem VAT, ponieważ nie stanowi wynagrodzenia za usługę. Rekompensuje ono jedynie utracone przez wynajmującego lokal wpływy.
Wyrokiem z dnia 7 lutego 2014 roku sygn. I FSK 1664/12 NSA stwierdził, że rekompensata za przedterminowe rozwiązanie kontraktu jest z nim integralnie związana i trzeba od niej zapłacić VAT, skoro umowa jest opodatkowana.
Nie wchodząc w szczegóły uzasadnienia tego wyroku, w praktyce oznacza on, że inwestor – obciążając najemcę odszkodowaniem za przedwczesne rozwiązanie umowy najmu – winien wystawić na kwotę rekompensaty fakturę VAT i naliczyć najemcy stosowny podatek. Najemca uiszcza w konsekwencji odszkodowanie w kwocie brutto, ale może naliczony podatek VAT odliczyć od swojego podatku należnego.
To dość zaskakujące rozwiązanie – odszkodowawcza proweniencja rekompensaty za przedwczesne rozwiązanie umowy najmu nie była dotychczas przedmiotem jakichś bardziej istotnych kontrowersji prawnych, a odszkodowanie to przecież odszkodowanie. Wydaje się, że wyrok NSA będzie teraz zniechęcał inwestorów do przedwczesnego rozwiązywania umów najmu lokalu w centrum handlowym za porozumieniem stron. Trzeba będzie przecież wystawiać na najemcę fakturę VAT, co wiąże się z powstaniem obowiązku podatkowego po stronie wynajmującego w sytuacji, kiedy nie ma pewności, że faktura taka zostanie zapłacona w terminie. Zgodnie z poglądem obowiązującym dotychczas wystarczała w takiej sytuacji „zwykła” nota obciążeniowa.