Masz firmę i przez pandemię tracisz dochody? Nie czekaj, aż zabiorą Twój majątek! Złóż wniosek o restrukturyzację

22-03-2020

Apel powstałego właśnie Związku Polskich Pracodawców Handlu i Usług nie pozostawia złudzeń - sieci handlowe stoją na krawędzi. Muszą ponosić koszty stałe, w tym koszty zatrudnienia pracowników i koszty najmu, a zakaz handlu odciął ich od dopływu gotówki. Z podobnymi problemami zmaga się branża hotelowa, gastronomiczna oraz szeroko pojęty sektor usług. Pakiet pomocowy opracowywany właśnie przez rząd, zakładający między innymi obniżenie czynszów w galeriach handlowych o 90%, przerzuci sporą część problemu na banki i właścicieli nieruchomości, co z kolei sprawi, że kryzys natychmiast rozleje się na całą gospodarkę. Aby uniknąć upadłości, coraz więcej firm przygotowuje wnioski o otwarcie uproszczonego postępowania układowego. Dlaczego w tej sytuacji to idealne rozwiązanie na zapewnienie biznesom przetrwania?

Zamrożenie zobowiązań z okresu koronawirusa

Uproszczone postępowanie układowe to niewiele formalności i szybka procedura. Mogą z niego korzystać wszyscy przedsiębiorcy - od osób fizycznych prowadzących jednoosobową działalność, po spółki akcyjne. W założeniu powinno ono trwać 2-3 miesiące i dać firmie ochronę przed wierzycielami. Jest tylko jeden szkopuł. Ochrona taka obejmuje długi sprzed otwarcia postępowania układowego.

To jednak w przypadku koronawirusa nie problem. Większość przedsiębiorstw była generalnie rentowna przed wybuchem pandemii i najprawdopodobniej odzyska rentowność po odwołaniu ograniczeń w handlu. Chodzi jednak o narosły w tym okresie ciężar długów, który może nie pozwolić im przetrwać.

Dlatego przedsiębiorstwa chcą składać wnioski już teraz. Najlepiej, by otwarcie postępowania przez sąd zbiegło się w czasie z odwołaniem ograniczeń przez rząd. Im bowiem dłużej trwa kryzys, tym trudniej będzie zabezpieczyć gotówkę na czynsze, towar i pracowników, potrzebną do wznowienia działalności kiedy wszystko wróci do normy. Przepisy prawa mówią zaś, że podczas przyspieszonego postępowania układowego, dłużnik musi na bieżąco regulować aktualne zobowiązania.

Wierzyciele nie pójdą do komornika ani nie wypowiedzą umów

Co daje firmie otwarcie przyspieszonego postępowania układowego? Przede wszystkim, narosły w okresie pandemii garb długów przestaje na jakiś czas ciążyć. Żaden wierzyciel nie może iść z nimi do komornika. Dotyczy to nie tylko wynajmujących i dostawców, ale również banków (o ile nie są zabezpieczone rzeczowo) oraz - pod pewnymi warunkami - Urzędów Skarbowych i ZUS.

Co więcej, bezpieczne są także umowy najmu lokali, w których firma prowadzi swoje sklepy, biura czy restauracje. Właściciele nie mogą ich wypowiedzieć, chyba, że na podstawie okoliczności, jakie zaszły już po otwarciu uproszczonego postępowania układowego. To samo dotyczy banków i udzielonych kredytów. Jeżeli środki zostały oddane do dyspozycji przedsiębiorstwa w okresie trwającej pandemii, umowa kredytowa nie może zostać wypowiedziana, chyba, że po otwarciu postępowania przez firma dalej nie płaci rat.

Otwarcie postępowania po zakończeniu epidemii daje ponadto firmie jeszcze jedną korzyść - realną szansę na restrukturyzację zobowiązań narosłych w okresie, kiedy jej sklepy były zamknięte dla klientów.

Potrzebny wniosek i podstawowe dane

Wniosek składa się do sądu restrukturyzacyjnego. Jest nim rejonowy sąd gospodarczy, w okręgu którego znajduje się główny ośrodek działalności przedsiębiorcy. Do wniosku trzeba dołączyć propozycje układowe i wstępny plan restrukturyzacyjny. Ten drugi dokument nie musi być szczegółowy. Ostateczna jego postać zostanie i tak przygotowana później, z pomocą nadzorcy sądowego. Do wniosku należy także dołączyć wykaz majątku sieci z jego szacunkową wyceną. Ponieważ w przyspieszonym postępowaniu układowym nie sporządza się spisu inwentarza, jest duża szansa, że substancja majątku przedsiębiorstwa pozostanie z dala od ciekawskich oczu konkurencji.

Trzeba również dołączyć wykaz wierzycieli oraz informację, jaki odsetek to wierzytelności sporne. To ważne, ponieważ w uproszczonym postępowaniu układowym wierzytelności takie nie mogą przekraczać 15%.

Zobowiązania zmniejszone albo rozłożone na raty

Co firma powinna zawrzeć w propozycjach układowych? Z jednej strony propozycje muszą być realne, a z drugiej - nie mogą przekraczać granic pewnej tolerancji. Koniec końców wierzyciele muszą układ zaakceptować. Przepisy mówią, że propozycje mogą polegać na zmniejszeniu wysokości zobowiązań, rozłożeniu ich na raty, odroczeniu terminów zapłaty a nawet na konwersji wierzytelności na udziały lub akcje. Dopuszczalne są tu oczywiście rozmaite kombinacje.

Nadzorca sądowy pomoże wypracować porozumienie

Sąd powinien rozpoznać wniosek o otwarcie przyśpieszonego postępowania układowego w terminie tygodnia od dnia jego złożenia. Postanowienie zapada na posiedzeniu niejawnym. Może więc zostać wydane pomimo zamknięcia sądów z powodu koronawirusa. Sądy nie organizują w tym czasie rozpraw, ale wnioski starają się rozpoznawać normalnie.

Jeżeli wniosek zostanie rozpoznany pozytywnie, sytuacja stanie się, zważywszy na okoliczności, bardziej niż komfortowa. Przedsiębiorstwo będzie mogło nadal funkcjonować, i to prawie zupełnie normalnie. Bez potrzeby oglądania się na długi z okresu pandemii, firma będzie mogła nadal prowadzić swoje sklepy, biura czy restauracje, zamawiać towar i zatrudniać pracowników. W swojej nazwie będzie musiała oczywiście dodać słowa: „w restrukturyzacji” oraz przekonać swoich kontrahentów, że to tylko stan przejściowy, a firma pozostaje godnym zaufania partnerem. Niemniej jednak, jest to cena, którą warto zapłacić za uśmierzenie bólu głowy związanego z narosłymi w okresie epidemii długami.

Oczywiście istnieją pewne ograniczenia. Przede wszystkim, dla czynności przekraczających zwykły zarząd majątkiem przedsiębiorstwa (takich jak chociażby sprzedaż biurowca) wymagana jest zgoda powołanego przez sąd nadzorcy sądowego.

Nadzorca sądowy doczekał się wielu mitów na swój temat. Ludzie często wyobrażają go sobie jako tajemniczego gentlemana w garniturze w prążki, który wkracza bez słowa do gabinetu prezesa, wykłada nogi na biurko i prosi o zrobienie kawy. Nic bardziej mylnego. Nadzorca sądowy to prawnik posiadający również sporą wiedzę ekonomiczną z zakresu restrukturyzacji firm. Przygotuje docelowy plan restrukturyzacyjny oraz przeprowadzi sieć przez proces układowy. Nie będzie zajmował niczyich gabinetów ani specjalnie przeszkadzał firmie w działaniu. Niestety, każe też sobie za to wszystko dość słono płacić. Jego wynagrodzenie regulowane jest przepisami i rzadko wynosi mniej, niż 100 tysięcy złotych.

Wierzyciele powinni wziąć udział w głosowaniu

Kiedy już wszystkie dokumenty, propozycje i plany zostaną dopracowane, sąd zwołuje zgromadzenie wierzycieli, na które w praktyce mało który z nich fatyguje się osobiście. Wierzyciele najczęściej głosują korespondencyjnie, na specjalnie przygotowanych kartach. Układ zostaje zawarty, kiedy zaakceptują go wierzyciele posiadający 2/3 ogólnej sumy wierzytelności objętej układem, stanowiący ponad 50% ogólnej ich liczby. Mowa oczywiście o wierzycielach, którzy brali udział w głosowaniu. Jeżeli któryś z nich sprawę zaniedbał i nie wziął udziału w głosowaniu - jego głosu nie liczy się ani „za”, ani „przeciw”. Natomiast zawarty układ w pełni go wiąże.

Czas na lampkę szampana i znów do pracy

Po zatwierdzeniu układu przez sąd, firma może odetchnąć, chwilę poświętować i wrócić do wzmożonej pracy. Układ powinien być bowiem wykonywany zgodnie z jego treścią. W przeciwnym razie może on zostać uchylony na wniosek każdego z wierzycieli, jak również na wniosek nadzorcy wykonania układu.

Wniosek ochroni chroni menadżerów przed odpowiedzialnością osobistą

Nie wiadomo, czy apel Związku Polskich Pracodawców Handlu i Usług zostanie ostatecznie wysłuchany przez rząd. Pandemia koronawirusa kiedyś się jednak skończy, a wraz z nią - odwołane zostaną ograniczenia prowadzenia biznesu. Dobrze przeprowadzone uproszczone postępowanie układowe z pewnością pomoże wówczas firmom złapać głęboki oddech. Wznowienie działalności będzie o wiele łatwiejsze, gdy komornicy nie będą pukać do drzwi, a wynajmujący grozić wyrzuceniem z obiektów. Postępowanie, wdrożone odpowiednio wcześnie, pozwoli uniknąć upadłości, a także ochroni menadżerów przed odpowiedzialnością osobistą. Nie stanowi cudownego remedium na odzyskanie wigoru po trwającym kilka lub kilkanaście tygodni kryzysie. Niemniej, w połączeniu z innymi instrumentami pomocowymi, projektowanymi aktualnie przez władze, może pomóc firmie powrócić do gry.

W pigułce:

Przyspieszone postępowanie układowe w 7 krokach:

Przygotuj dokumenty: wniosek, wstępny plan restrukturyzacyjny (w Internecie jest dużo wniosków i opracowań na ten temat) oraz wykaz majątku z szacunkową wyceną
Popracuj nad propozycjami układowymi. Oszacuj, jak daleko możesz się posunąć. Przeprowadź zakulisowe rozmowy z przychylnymi wierzycielami, lobbuj, staraj się zbudować większość.
Uruchom komunikację marketingową. Ważne, by Twoja firma nie była stygmatyzowana z powodu restrukturyzacji. Sytuacja jest trudna, ale takie rzeczy się zdarzają a Ty masz konkretny plan na powrót do gry;
Zabezpiecz środki na działalność operacyjną po otwarciu przyspieszonego postępowania układowego
Złóż wniosek
Postępuj zgodnie z wytycznymi nadzorcy sądowego oraz postanowieniami sędziego komisarza
Wykonuj układ zgodnie z jego treści